Lilianna Bieszczad Sekcja Somaestetyki w Ośrodku Badań na Pragmatyzmem im. Johna Deweya w Krakowie
3.09.2012 w Ośrodku Badań nad Pragmatyzmem, który powstał przy Wydziale Filozoficznym UJ z inicjatywy prof. Krystyny Wilkoszewskiej, rozpoczęła działalność Sekcja Somaestetyki. Jej organizatorem jest dr Lilianna Bieszczad. Sekcja wyrasta z myśli amerykańskiego pragmatyzmu, łączącego praktykę z teorią, myślenie z działaniem. Nawiązuje do Deweyowskiego pojęcia ciało-umysłu i somaestetyki Richarda Shustermana, wspierając inicjatywy, w których problematyzowana jest nadmierna separacja wymienionych sfer aktywności człowieka. W centrum uwagi sekcji znajduje się soma, aktywne ciało, ujmowane, podobnie jak w somaestetyce poza dychotomicznymi podziałami, i to zarówno w wymiarze praktycznym, jak i teoretycznym. Chodzi z jednej strony o refleksję z zakresu odkrywania nowych możliwości ciała, jego aktywnego potencjału poznawczego, z drugiej zaś o faktyczną dbałość o świadomość ciała i jego kondycję, nie tylko poprzez testowanie cielesnych możliwości i ograniczeń ruchowych, ale też poprzez badanie i rozwijanie cielesnej wrażliwości pomocnej w życiu codziennym.
Pośród różnych rodzajów ludzkiej aktywności taniec zasługuje na miano praktyki dowodzącej jedności ciała i umysłu, a jednocześnie jest miejscem eksplorowania ich wzajemnego współdziałania. Teoretycy mogą wiele zyskać nie tylko konfrontując pojęciowe konstrukcje z doświadczeniami tancerzy, ale także podejmując praktyczne eksperymenty, na przykład w formie warsztatów, by odczuć i eksplorować na własnej skórze, rozwijane w dyscyplinach somatycznych, twórcze i poznawcze możliwości własnego ciała oraz jedność psychofizyczną. Z kolei tancerze, którzy wykorzystują nowe techniki taneczne i promują holistyczne ujęcie człowieka w nawiązaniu do idei filozofii Wschodu, domagają się uzupełnienia, opracowania i wyjaśnienia tych kwestii na gruncie filozofii.
Zauważalny rozłam na świat teorii i praktyki, brak ogniw łączących działania filozofów i tancerzy skłania do tego, by podążać śladem Shustermana, podejmując inicjatywę mającą na celu zbliżenie obydwu perspektyw. Celem sekcji jest ponadto działanie na rzecz integracji artystów z naukowcami, ale do dyskusji chcemy także zaprosić przedstawicieli wszelkich dyscyplin rozwijających somatyczną świadomość. Taniec to przykład a nie jedyna dziedzina eksplorująca potencjał twórczy ciała. Wystarczy przywołać dyscypliny somatyczne, metody Aleksandra i Feldenkraisa, pilates czy jogę, aby zilustrować wzrost zainteresowania problematyką samoświadomości ciała w ostatnich czasach.
Ponieważ zasadniczym celem sekcji jest badanie możliwości ciała, jej program będzie obejmował oprócz wykładów czy otwartych dyskusji, także warsztaty lub prezentacje osiągnięć w dziedzinie badań somatycznych. Planujemy spotkania wokół tematów: improwizacji kontaktowej, tańca butoh, body-mind centeringu, techniki Aleksandra, metody Feldenkraisa, wschodnich technik medytacyjnych, itp., by stworzyć pole do dyskusji reprezentantów różnych środowisk.
Wydarzeniem inicjującym sekcję, zapowiadającym podjęcie współpracy artystów z naukowcami wokół idei somaestetyki była zorganizowana przez prof. Wilkoszewską w Instytucie Filozofii UJ promocja książki Richarda Shustermana Swiadomość ciała (25.05.2010) w Krakowie, podczas której miał miejsce spektakl taneczny w wykonaniu Teatru Tańca DF. Kolejna próba wymiany doświadczeń pomiędzy tancerzami i teoretykami została podjęta w grudniu w 2010 w Instytucie Filozofii UJ w postaci warsztatów samoświadomości ciała zatytułowanych Poznaj siebie poprzez ciało. Wzięli w nich udział członkowie Zakładu Estetyki IF UJ oraz Filozofii Wschodu IF UJ. Była to inicjatywa Teatru Tańca DF Katarzyny Skawińskiej przy wsparciu całego przedsięwzięcia przez prof. Krystynę Wilkoszewską. Warsztaty obejmowały 3 spotkania trwające po półtorej godziny a ich organizacją zajęła się dr Bieszczad oraz Anna Wańtuch.
KALENDARIUM
3.09.2012 - INAUGURACJA SEKCJI ORAZ I SPOTKANIE
Wrześniową inaugurację działalności Sekcji w Instytucie Filozofii UJ uświetnił wykład prof. Richarda Shustermana. Po wykładzie i dyskusji odbył się pokaz artystyczny Anny Wańtuch z Teatru Tańca DF. W drugiej części sesji naukowej dr Sebastian Stankiewicz zaprezentował koncepcję somaestetyki Richarda Shustermana a dr Lilianna Bieszczad wygłosiła wykład dotyczący filozoficznych sposobów rozumienia ciała w kontekście tańca. Zakończeniem jednodniowej sesji była dyskusja przy okrągłym stole, prowadzona przez Annę Wańtuch, do której zaproszeni zostali między innymi reprezentanci środowiska tancerzy. Dyskusja była także podsumowaniem warsztatów samoświadomości ciała prowadzonych przez Teatr Tańca DF w grudniu poprzedniego roku i omówieniem doświadczeń jej uczestników.
PROGRAM SESJI NAUKOWEJ INAGURUJACEJ SEKCJĘ SOMAESTETYKI:
Oficjalne otwarcie Sekcji Somestetyki przez prof. dr hab. Krystynę Wilkoszewską kierownika OBnP
Wykład profesora Richarda Shustermana Pragmatism, Somaesthetics, and Contemporary Art
Przedstawienie Teatru Tańca DF Postnatal Project
Debata okrągłego stołu (prowadzona w języku polskim):
Wykład dr. Sebastiana Stankiewicza Somaestetyka Richarda Shustermana
Wykład dr Lilianny Bieszczad Estetyka wobec tańca
Dyskusja wokół zagadnień somaestetyki, jej roli w ujęciu tańca, a także wpływu teorii naukowych na pracę tancerzy oraz dowiadczeń somaestetycznych na refleksję naukowców prowadzenie: Anna Wańtuch z Teatru Tańca DF.
Inauguracja odbyła się w Instytucie Filozofii UJ, Kraków, ul. Grodzka 52, sala 81
KALENDARIUM
27.02.2013 - II SPOTKANIE
II spotkanie Sekcji odbywało się pod hasłem Contact improvisation - technika taneczna czy sposób bycia? Podczas spotkania Iwona Olszowska wraz z tancerzami Piotrem Skalskim i Małgorzatą Werbińską (członkami grupy projektowej EST działającej w Hurtowni Ruchu) zaprezentowała lecture performance Falling after Paxton / prawa fizyki w kontakcie, dotyczący zródeł contact improvisation.
Katarzyna Skawińska (Teatr Tańca DF) wraz z tancerzami Anną Wańtuch (Teatr Tańca DF) i Piotrem Skalskim przedstawili w jaki sposób elementy improwizacji można wykorzystać do tworzenia choreografii tanecznej.
Natomiast Anna Wańtuch oraz Tomasz Foltyn przedstawili improwizację kontaktową, zapraszając uczestników do przyłączenia się do nich.
|
TANCERZE BIORACY UDZIAŁ W SPOTKANIACH SEKCJI SOMAESTETYKI:
IWONA OLSZOWSKA
Tancerka, choreograf, nauczyciel tańca współczesnego, świadomości ciała, kontakt improwizacji oraz improwizacji jako performance; Somatic Movement Educator według metody Body Mind Centering. Kierownik artystyczny Eksperymentalnego Studia Tańca EST w Hurtowni Ruchu w Krakowie.
Prowadzi zajęcia w krakowskiej PWST, na studiach zaocznych, ale także kursy instruktorskie, warsztaty tańca na festiwalach kontakt improwizacji zarówno w Polsce i za granicą /Ukraina, Anglia, Rosja, Mołdawia, Niemcy, Włochy/.
Doświadczenia taneczne zdobywała w centrach tańca w Nowym Jorku, ale była także wolnym słuchaczem na Uniwersytetach George Mason w Waszyngtonie, w Alabamie i w Calgary. Uczestniczyła też w warsztatach organizowanych przez Sląski Teatr Tańca, Centrum Animacji Kultury oraz na festiwalach tańca w Polsce.
Tworzy autorskie spektakle, choreografie solowe, także dla zespołów EST oraz m.in. dla Polskiego Teatru Tańca, Teatru Rozmaitości, Teatru Starego i Słowackiego w Krakowie.
Prowadziła couchingi zakończone pokazami m.in. Pan European Art Laboratory w Villi Deciusa, kilkakrotnie Falling after Paxtone.
Jako tancerka tańczy solowo oraz z Eksperymentalnym Studiem Tańca EST, ostatnio również w przestrzeniach alternatywnych.
Brała udział w projektach z Pracownią Fizyczną, Renatą Piotrowską Unknown, Martą Pietruszką i Andrzejem Sadowski B&B, z Marcinem Janusem oraz w projektach międzynarodowych: Liz Lerman Dance Exchange, Bliskość z Risą Jaroslow, Aurora z Maidą Withers, Ocean Miasta z Pierre Deloche, Just say it z Michaelem Schumacherem, Samples project polsko rumuński.
Tańczyła w USA, Kanadzie, Finlandii, Rosji, Anglii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Niemczech, Austrii, Włoszech, Portugali, Izraelu, Czechach, na Ukrainie oraz w Mołdawii. Otrzymała nagrody za choreografie i konsekwentną kontynuację własnej drogi twórczej oraz za osobowość sceniczną, dostała także stypendium Fundacji Batorego /ArtsLink w Nowym Jorku/ www.dancecatalog.pl
KATARZYNA SKAWIŃSKA
Choreografka i nauczycielka tańca współczesnego. Pierwsze doświadczenia taneczne zdobywała w Krakowie w Teatrze Tańca KONTRAST Jacka Tomasika, w zespole Profesor Janiny Strzembosz - uczennicy Isadory Duncan oraz w szkole Ruth Page w Chicago.
W 1990 roku założyła Teatr Tańca DF, jeden z najstarszych teatrów tańca współczesnego w Polsce, dla którego stworzyła około czterdziestu autorskich przedstawień tanecznych. Jest jego choreografem oraz dyrektorem artystycznym. Jej choreografie były wielokrotnie nagradzane na festiwalach tańca w Polsce i za granicą. Zasadą pracy choreografki jest otwartość na współpracę z przedstawicielami innych dziedzin sztuki.
Jako pedagog Skawińska współpracuje z wieloma ośrodkami w kraju, wykładając w ramach kursów oraz warsztatów technikę tańca współczesnego i kompozycję dla tancerzy, aktorów i instruktorów tańca.
Katarzyna Skawińska jest autorką licznych projektów edukacyjno-artystycznych. Angażuje się w organizację imprez m.in.: teatralnych, fotograficznych, filmowych. Swojš ofertę kieruje również do najmłodszych odbiorców.
Współpracuje też z wieloma instytucjami kultury m.in.: Teatrem Lalki, Maski i Aktora Groteska, Nowohuckim Centrum Kultury, Stowarzyszeniem Sztuki Edukacji Artystycznej, Zespołem Pieśni i Tańca Sląsk, Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki, Zespołem Pieśni i Tańca Uniwersytetu Warszawskiego WARSZAWIANKA, International Dance Council-CID UNESCO.
Otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej za pracę pedagogiczną i artystyczną oraz nagrodę Prezydenta Miasta Krakowa.
Więcej informacji na www.teatrtancadf.pl
ANNA WAŃTUCH
Ur. w 1983 roku w Zielonej Górze. Edukację taneczną rozpoczęła w rodzinnym mieście pod okiem m.in. Filipa Czeszyka, Anny Maciejak (Teatr Tańca Saga), Małgorzaty Konert (Grupa Tańca Współczesnego Tagim). Równocześnie brała udział w otwartych lekcjach Polskiego Teatru Tańca- Baletu Poznańskiego.
W 2003 roku rozpoczęła współpracę z krakowskim Teatrem Tańca DF Katarzyny Skawińskiej. Od 2004 roku jest solistką tego zespołu. Pełniła rolę asystentki choreografa przy produkcji spektakli Luminesmachia oraz Yerba mate. Wraz z Teatrem Tańca DF brała udział w oprawie tanecznej Reality Szopka Szoł w Teatrze Groteska. W ramach projektu PPC (Pierwsze Próby Choreograficzne) zrealizowała autorskie projekty: cz. 3 tryptyku Mój Vincent oraz Insomoya, pod opieką artystyczną Katarzyny Skawińskiej. Poszukuje również możliwości tańczenia i występowania z małym dzieckiem, czego efektem były dwa performanse Postnatal project w 2012 roku oraz gościnny udział w przedstawieniu Ruch Gallery Krakowskiego Teatru Tańca.
W 2006 roku ukończyła z wyróżnieniem instruktorski Kurs Kwalifikacyjny o specjalności taniec współczesny, przy Centrum Sztuki i Edukacji Artystycznej w Krakowie. W latach 2006-2008 była pedagogiem i choreografem Teatru Muzycznego Nowa Akademia działającego przy Nowohuckim Centrum Kultury. Gościnnie prowadzi zajęcia z techniki tańca współczesnego. Brała udział w licznych warsztatach m.in w Koszęcinie, Bytomiu, Gdańsku, Kaliszu, Poznaniu.
Uczestniczka Forum dramaturgicznego z Christine de Smedt organizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca. Brała udział w warsztatach teatralnych prowadzonych przez aktorki teatru Cricot 2 Marie Vayssiere i Ludmiłę Rybę, czego efektem był Ożenek według Gogola.
W latach 2009-2011 była tancerką Baletu Dworskiego Cracovia Danza. Pracując w zespole miała okazję współpracować z Warszawską Operą Kameralnš (spektakl Matrimonio con variazioni) oraz Piwnicą św. Norberta (koncert-widowisko Krakus, reż. Andrzej Róg).
Współpracowała również z Michaiłem Zubkovem. Brała udział w multimedialnym spektaklu K_inematica, balansującym na styku najnowszych technologii w zakresie projekcji wielkoformatowych (video mapping 3D).
Ukończyła filozofię i filmoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obecnie na studiach doktoranckich na kierunku kulturoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Interesuje się badaniem tańca pod kątem teoretycznym i historycznym oraz możliwości jego połączenia z innymi sztukami. W obrębie jej poszukiwań znajdują się zagadnienia związane z cielesnością w tańcu, świadomością somatyczną oraz zapośredniczeniem tańca poprzez inne media. Angażuje się w różnorodne projekty mające na celu popularyzację tańca oraz poszerzanie wiedzy na jego temat m.in: prowadziła cykl autorskich wykładów zatytułowanych Taniec okiem filmowców, w 2010 roku wzięła udział w Baltic Movement Conference, wykłada zagadnienia związane z historią tańca współczesnego m.in w ramach projektu Roz-ruchy w Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki, podczas Letniej Szkoły Tańca Współczesnego w Koszęcinie oraz przy Stowarzyszeniu Sztuki i Edukacji Artystycznej w Krakowie. Wraz z Katarzyną Skawińską i Prof. dr hab. Krystyną Wilkoszewską była współinicjatorką cyklu warsztatów zorganizowanych w Zakładzie Estetyki UJ, których celem było przybliżenie teoretykom praktycznej strony tańca. Kilkakrotnie była też gościem zebrań naukowych Zakładu Estetyki UJ. Jest autorką bloga: www.niezawszekulturalny.pl na którym są publikowane teksty m.in. dotyczące tańca.
TOMASZ FOLTYN
ur. 1986 r., niezależny performer, mover, improwizujący twórca, antropolog. Absolwent szkoły Artness - Home and School for Movement and its Performance w Izraelu oraz Performers House w Danii. Przez siedem lat związany z nowosolskim Teatrem Terminus a Quo. Podróżnik i antropolog. Obecnie zajmuje się eksperymentalnym filmem - pełnometrażowy dokument - Tenderline oraz pracuje na Słowenii z grupą Kud Ljud. Przez ostatnie dwa lata uczył się od Anny Halprin, Shahara Dor, Nancy Stark Smith, Iwony Olszowskiej. www.tenderlinefilm.blogspot.com