Ośrodek Badań nad Pragmatyzmem im. Johna Deweya, zwany w skrócie Dewey Center, został otwarty w Krakowie z intencją skupienia polskich badaczy, zainteresowanych wszelkimi odmianami pragmatyzmu i neopragmatyzmu, przy czym jego wyróżnikiem pośród działających już w Polsce od lat, choć niekoniecznie instytucjonalnie, ośrodków badań nad filozofią amerykańską byłoby wyraźne Deweyowskie piętno.

Sądzę, że Ośrodek nasz przyczyni się do powstania oryginalnych prac, włączających się zarówno w ożywioną dziś światową dyskusję nad pragmatyzmem jak i wnoszących doń polską specyfikę.

Kiedy myślę o polskiej filozoficznej glebie, na której teraz przyjdzie nam osadzić pragmatyzm, to przychodzą mi do głowy trzy ważne, rozwijane w Polsce w XX wieku, orientacje: fenomenologia, tomizm (czytaj: chrześcijaństwo) i marksizm (z praktyką komunizmu i postkomunizmu). W tym kontekście pojawiłyby się, między innymi, następujące złożone problemy:

- naturalizm a chrześcijaństwo (ujmowanie tego zespołu problemów w łonie starej metafizyki, poprzez tradycyjną opozycję „naturalizm – supranaturalizm”, wydaje mi się jałowe, bo dyktujące bądź rozwiązanie dialektyczne, bądź dramatyczny dylemat wyboru jednego członu kosztem drugiego; sam Dewey, który preferował idee ciągłości i kontynuacji, zachęca do porzucenia myślenia w kategoriach opozycji; problem doświadczenia religijnego pozwoliłby może wypracować nowe sposoby metodologicznego ujęcia splotu zagadnień na linii naturalizmu i chrześcijaństwa);

- interesujące wydaje się podjęcie problemu doświadczenia bezpośredniego, pojęcia obecnego tak w tradycji pragmatycznej jak i fenomenologicznej;

- teoria demokracji w czasie postkomunizmu oraz problemy etyki; jednostka a wspólnota;

- estetyka pragmatyczna (jej wkład w trwającą dziś dyskusję nad odchodzeniem estetyki od nowoczesnej formuły filozofii sztuk pięknych, do czego prace Deweya szczególnie zachęcają);

Ponadto: osobiście widziałabym możliwość rozwoju myśli pragmatycznej w obrębie takich współczesnych trendów jak: ekologia, feminizm, transkulturowość.

To są bardzo ogólne i wybiórcze uwagi, mające zainicjować dyskusję. Jestem przekonana, że każdy z jej uczestników poszerzy i pogłębi spectrum możliwych kierunków badań w zgodzie z własnymi zainteresowaniami. Chętnie włączę się ponownie na kolejnych etapach.

Ponadto: zamieszczamy na stronie mój tekst stanowiący stan badań nad Deweyem w Polsce do lat 90-ych (ma się wkrótce ukazać w USA w pracy zbiorowej i dopiero wówczas dołączona zostanie także wersja angielska) oraz tekst dr W. Małeckiego kontynuujący to zagadnienie w latach kolejnych.

początek strony